Tijdens een bijeenkomst met zijn collega’s van de westelijke Balkan op 17 september benadrukte Ivica Dačić, de Servische minister van Binnenlandse Zaken, de inspanningen van het land om illegale immigratie te voorkomen als onderdeel van het zogenaamde “proces van Berlijn” in Berlijn. Volgens Dačić is het aantal illegale grensoverschrijdingen in Servië tussen het begin van het jaar en 2 september met 61,8 procent gedaald ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder. De EU-lidstaten en Europese instellingen zijn vol lof over Servië, maar er zijn nog steeds migranten in de regio en ze reizen gewoon in een andere, aanzienlijk riskantere richting.
Het aantal illegale grensoverschrijdingen is in Servië in dezelfde periode vorig jaar met 61,8 procent gedaald. Volgens berichten in de media in Belgrado had de daling invloed op zowel de aankomsten in Servië (63 procent) als de vertrekken uit Servië (55,5 procent).
Ivica Dačić, de minister van Binnenlandse Zaken, verklaarde dat er een grotere inspanning is geleverd om criminele netwerken te bestrijden die profiteren van mensensmokkel en mensenhandel van migranten langs de Balkanroute. De productievere samenwerking met Frontex en Europol heeft dit mogelijk gemaakt. Verder merkte Dačić op dat Servië vooruitgang heeft geboekt in de strijd tegen de georganiseerde misdaad.
Duitsland en Servië op weg naar samenwerking in deze kwestie
Buiten de regionale bijeenkomst om had Dačić privégesprekken met de Duitse minister van Binnenlandse Zaken Nancy Faeser over het verbeteren van hun onderlinge samenwerking bij het terugdringen van immigratie zonder papieren.
Het doel van het “proces van Berlijn” is om de integratie van de landen van de Westelijke Balkan in Europa te vergemakkelijken en het werd tien jaar geleden gestart door toenmalig kanselier Angela Merkel.
Servië in het vizier van de EU
Tijdens haar bezoek aan Servië in maart van dit jaar prees Ylva Johansson, de hoogste veiligheidsfunctionaris voor de Europese Unie, de manier waarop het land omgaat met migratie. Daarnaast werd Servië, een land dat het EU-lidmaatschap aanvraagt, gefeliciteerd door de commissaris voor Binnenlandse Zaken voor het nemen van stappen om zijn visumregels te harmoniseren met die van de EU.
Na een schietpartij bij de grens met Hongarije, waarbij drie migranten omkwamen en één gewond raakte, meldde de Servische politie dat ze in maart 2024 ongeveer 3400 migranten hadden ontdekt en wapens en munitie in beslag hadden genomen tijdens een dagenlange actie tegen illegale migratie.
In het grensgebied tussen Servië en Hongarije, dat lid is van de Europese Unie, waren er regelmatig meldingen van vuurgevechten en gewelddaden tussen bendes die betrokken waren bij mensensmokkel. Migranten die een route naar Hongarije zochten, sliepen in de buurt.
In een poging om illegale bewegingen te ontmoedigen en de veiligheid te herstellen, hebben de autoriteiten in de zomer honderden agenten ingezet in het beboste grensgebied. Aleksandar Vucic, de president van Servië, waarschuwde zelfs dat het leger zou kunnen worden ingezet om de situatie aan te pakken.
Servië grenst aan verschillende EU-lidstaten en ligt in het midden van de Balkanroute naar Europa, waardoor zijn inspanningen bijzonder belangrijk zijn. Het land speelt een cruciale rol in de migratieroute over land van Turkije naar Griekenland en Bulgarije en vervolgens naar Noord-Macedonië, Servië of Bosnië in West-Europa. Omdat slecht weer het migranten onmogelijk maakt om de verraderlijke tocht over de Middellandse Zee te maken, komt de oversteek via de Balkanroute over land meestal in de herfst op gang.
Ook al is deze daling ongelooflijk geruststellend, het betekent niet dat er geen mensen zijn die de Europese Unie proberen te bereiken via de Balkanroute.

Bosnië: Een gevaarlijke maar lonende reis… Voorlopig
Een groot obstakel op de veelbezochte Balkanroute is de rivier de Drina, die Bosnië en Servië scheidt. Terwijl sommige inwoners migranten willen helpen wanneer ze maar kunnen, zien anderen hen alleen als een manier om geld te verdienen. De autoriteiten zijn overbelast. De rivier vormt een groot deel van de grens tussen Servië en Bosnië-Herzegovina.
De rivier de Drina is gevaarlijk. Met tuimelende stromingen is het meestal meer dan 200 meter van oever tot oever. Hoewel er bruggen zijn, is er een buitensporig risico op arrestatie door de politie voor migranten die illegaal het land zijn binnengekomen. Daarom gaan ze af en toe zwemmen. Als alternatief proberen ze de politiepatrouilles te omzeilen door in de vroege ochtenduren de oversteek te wagen in dunne rubberen voertuigen.
Dagelijks steken talloze migranten langs een deel van de rivier Bosnië binnen, volgens berichten van het Duitse nieuwsportaal Deutsche Welle (DW). Zelden grijpt iemand in om ze tegen te houden. Er zijn niet genoeg Bosnische grenswachten die dit deel van de grens bemannen. Er zouden honderden, zo niet duizenden, bewakers nodig zijn om het hele gebied te bestrijken.
De afgelopen jaren hebben zich hier verschillende tragedies afgespeeld. De meest recente vond nog maar een paar weken geleden plaats, op 22 augustus, toen een volledig volgepakte opblaasboot omsloeg in de Drina bij de Servische stad Ljubovija, waarbij minstens tien migranten om het leven kwamen.
Het aantal migranten bij de Drina is de afgelopen maanden aanzienlijk toegenomen, volgens Nihad Suljic, een Bosnische mensenrechtenactivist die met DW sprak.
“Als het om migratie gaat, staat Bosnië weer in het middelpunt van de belangstelling,” verklaarde Suljic aan DW. Maar in tegenstelling tot de jaren van de pandemie en de tijd vlak daarvoor, lijken mensenhandelaars nu volledig te zijn opgenomen in de systemen.
Ongeveer 20 kilometer stroomafwaarts van de Bosnische stad Zvornik vertelde een lokale man die een pension runt op korte afstand van de Sepak grensovergang aan de Bosnisch-Servische grens aan DW dat de zaken met de vluchtelingen goed gaan en dat iedereen in het gebied zich ervan bewust is hoe alles met elkaar verbonden is.
Taxichauffeurs wachten volgens hem direct buiten zijn pension en onderhandelen over prijzen met nieuw aangekomen migranten.
In antwoord op een vraag van DW verklaarde de grenspolitie van Bosnië en Herzegovina dat er meer politieagenten en leden van de speciale veiligheidstroepen zijn ingezet en dat het korps de grens beter in de gaten houdt. Het stoppen van illegale migratie is hun doel.