Elke nacht riskeren duizenden politieagenten hun leven door te patrouilleren bij de Hongaarse grensbarrière die de Schengenlanden beschermt tegen de komst van illegale immigranten. FactRefuge kreeg de primeur tijdens een exclusieve rondleiding door het grensgebied van de Balkanroute en enkele bewakingscentra, waar te zien is hoe agenten meerdere keren per nacht worden bekogeld en aangevallen met bijlen en vuurwapens. “Veel agenten hebben psychologische trauma’s” is slechts één terugkerende zin die we hoorden aan de grens.
“Van alle migranten die we oppakken, heeft 99,9 procent geen papieren bij zich”, vertelt de commandant van de grensbewaking in de provincie Csongrád-Csanád in Zuid-Hongarije. Kolonel Levente Baukó vervolgt: “Ze hebben wel de nieuwste iPhone, geld en merkkleding. Maar geen paspoort, ID, rijbewijs of ander materiaal dat kan bewijzen waar ze vandaan komen. Ze zeggen allemaal dat ze uit oorlogsgebied Syrië komen, maar dat kunnen we niet verifiëren.”
Voor het eerst sinds Hongarije in 2015 begon met het beschermen van de buitengrenzen van de Schengenlanden met hekken tegen illegale migranten, krijgt een Europees medium – het internationale platform FactRefuge – de primeur via een exclusief interview met een politieagent uit een deel van de Balkanroute en een exclusieve rondleiding langs de metershoge hekken die op de grens tussen Hongarije en Servië staan.
Politiekolonel Levente Baukó zit aan een lange tafel in een kantoor vlakbij de grensovergang in Röszke, Zuid-Hongarije. Hij is verantwoordelijk voor de 61 km lange grens tussen Hongarije en Servië in het district Csongrád-Csanád, waar drie grensposten zijn en ook de rivier de Tisza moet worden bewaakt. Aan de muur hangt een groot scherm. Daarop verschijnen de beelden van nachtcamera’s, warmtedetecterende camera’s en drones die dag en nacht de grenslijn tussen het gebied buiten Europa en Hongarije bewaken.
“Elk jaar worden de aanvallen van illegale immigranten gewelddadiger. De mensensmokkelaars gebruiken nu ook vaker wapens, omdat ze koste wat het kost geld willen verdienen,” zegt Baukó terwijl achter hem de meest gruwelijke beelden op het scherm voorbij komen.
Op het projectiescherm is een man te zien die op een hoge ladder tegen het hek staat, aan de kant van Servië. Om hem heen staan ongeveer 20 jonge mannen met een donkere huidskleur van ongeveer 20-30 jaar oud. Ze dragen bivakmutsen en sjaals over hun hoofd. Politieagenten die de mannen via camerabeelden hebben gezien, arriveren in een jeep. Onmiddellijk beginnen de immigranten aan Servische zijde de Hongaarse politieagenten te bekogelen. Ze hebben blijkbaar een hele voorraad grote stokken, boomstammen en enorme stenen verzameld: op de grond rond de mannen worden ze neergelegd als munitievoorraden. De aanvallers gooien met harde hand stokken, boomstammen en stenen over het hek in de richting van de politieagenten. Elke seconde landt er een stok of steen op de smalle weg waar de politieauto geparkeerd staat. De man op de ladder krijgt een boomstronk van meer dan anderhalve meter lang in handen waarmee hij de agenten over het hek probeert te slaan. Als de politie niet weggaat, klimt hij van de ladder af en gebruikt deze als wapen om de politie mee te slaan. De aanval duurt 15 minuten.
“Een paar uur later proberen ze het weer op een andere plek en dan weten we dat we naar buiten moeten,” legt de politieman uit. “En dat elke nacht. De agenten raken getraumatiseerd. Ze krijgen hulp van psychologen omdat ze elke nacht meerdere keren bruut worden aangevallen. Steeds weer opnieuw.”
Baukó laat een grote parkeerplaats zien bij een grenspost op een paar meter afstand van het stalen hek. Het uiterlijk van de honderden voertuigen is schokkend. Bijna alle auto’s zijn zwaar beschadigd: gaten in ramen en deuren, overal krassen en deuken, ruiten eruit. De meeste zijn vastgezet met ijzeren kooien. Alsof ze in een oorlogsgebied hebben rondgereden.
“Sinds augustus 2022 zien we een toename van het aantal illegale immigranten,” zegt de politieagent die langs het hek loopt en ondertussen de patrouillerende collega’s begroet.
Alleen al in de eerste helft van 2023 kon de Hongaarse grenspolitie zes keer zoveel illegale immigranten aanhouden als in 2022.
“We hebben gelukkig een goede samenwerking met de korpsen van Tsjechië, Oostenrijk, Slowakije, Servië en Turkije. Turkije stuurt zelfs mankracht om te helpen bij het controleren van auto’s bij grenscontroles,” legt Bauko uit. “Als reactie op recente veranderingen in de modus operandi hebben we de hekken met 1,4 meter verhoogd en 2 meter breder gemaakt, zodat je er minder makkelijk overheen kunt klimmen. We hebben er ook sterker materiaal tussen gedaan, zodat het moeilijker is om er doorheen te snijden.”
De hekken zien er bovenaan inderdaad nieuwer uit: de laatste meters blinken in de felle zon, boven het roestige ijzer van de eerste meters van het hek. “Bovendien is er meer mankracht aanwezig op momenten dat meer immigranten de oversteek proberen te maken.”
De agenten zijn politieagenten en militairen uit heel Hongarije, die zijn opgehaald uit hun provinciesteden en dorpen, soms helemaal aan de andere kant van Hongarije, om Europa te helpen beschermen tegen de illegale immigranten die de EU proberen binnen te komen via de Balkanroute. Zodra ze Hongarije bereiken, reizen ze rechtstreeks door naar West-Europa. “Immigranten willen niet in Hongarije blijven, ze willen naar Duitsland, Oostenrijk, Nederland, Noorwegen. Daar hopen ze veel geld en huisvesting te krijgen. Dat is wat hen wordt wijsgemaakt door de mensensmokkelaars die geld aan hen willen verdienen.”
Hongaarse politieagenten riskeren hun leven en laten hun gezin achter om West-Europa te beschermen tegen illegale immigranten die West-Europa proberen te bereiken via de Balkanroute, soms een halve dag reizen van hun huis vandaan, terwijl ze geen directe financiële hulp ontvangen van de Europese Unie.
Waarom doet de Hongaarse politie dit? “We behoren tot de Schengenlanden en we houden ons aan het Schengenverdrag: migranten moeten asiel aanvragen in het eerste veilige buurland,” legde de agent uit. “We houden ons gewoon zo goed mogelijk aan de wet. Alle politieagenten hebben een eed afgelegd om hun werk te doen, zelfs als ze hun leven riskeren om andere landen in West-Europa te beschermen.”
Soms biedt de Hongaarse politie ook hulp aan migranten. Baukó: “Als een kind bijvoorbeeld zijn ouders is kwijtgeraakt tijdens de reis [over de grens], of als een deel van een gezin de rest van het gezin niet meer kan vinden. Dan gebruiken we onze helikopters om de andere gezinsleden op te sporen. Of het nu illegale migranten zijn of niet, maakt ons dan niet uit. Iedereen heeft recht op menselijke, ethische hulp.”
