Van januari tot juli van dit jaar zijn 21 659 mensen migreerd als gevolg van natuurrampen en geweld, geconfronteerd met materiële verliezen en psychologische schade.
Tienduizenden migranten komen elk jaar in de Mexicaanse stad Tijuana, aan de grens met de Verenigde Staten, om te proberen hun leven te veranderen. Ze migreren alleen of in grote groepen, en om verschillende redenen: vluchten voor armoede, geweld, discriminatie en in toenemende mate achterlaten rampen veroorzaakt door extreme weersomstandigheden die hun gemeenschappen hebben verwoest.
Van Branden tot Orkanen, een Breed Scala aan Rampen
Volgens een telling uitgevoerd door het Internal Displacement Monitoring Center (IDMC) tussen 2018-2024, veroorzaakten natuurrampen en geweld een exodus van 436.759 mensen in het hele land, waarvan, van januari tot juli van dit jaar, 21.659, de Excelsior een Mexicaanse dagblad rapporteerde.
Natuurrampen zoals branden, overstromingen, aardverschuivingen en cyclonen hebben geleid tot de mobiliteit van mensen, tot 362.137 getroffen tussen 2019 en juli 2024. Geweld en conflicten hebben ertoe geleid dat 74.622 mensen hun huizen hebben verlaten.
Dana Graber Ladek, een vertegenwoordiger van de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) in Mexico, benadrukte dat onder andere het geweld veroorzaakt door gewapende groeperingen, georganiseerde misdaad, agrarische conflicten en conflicten tussen gemeenschappen en religies de voornaamste oorzaken zijn van ontheemden in ons land.
Ze benadrukte echter dat natuurrampen relevantie hebben opgedaan, aangezien de klimaatverandering verwoestingen begint te zien zoals droogte, bosbranden, overstromingen, koude en intensere orkanen.
Graber Ladek herinnerde Hurricane Otis, die landde op de Costa Grande de Guerrero in de eerste minuten van 25 oktober 2023, “de meest schokkende, hoewel dat soort exodus is minder lang omdat, in het algemeen, de meeste mensen kunnen terugkeren naar hun huizen.”
Volgens gegevens van de VN-Organisatie voor de coördinatie van humanitaire aangelegenheden (OCHA),
Otis was de natuurramp die in 2023 het grootste aantal verplaatsingen in de Amerika’s heeft veroorzaakt, met 187.000 bewegingen – het hoogste aantal stormgerelateerde bewegingen dat ooit in de natie is geregistreerd.
Het werd beschouwd als de krachtigste cycloon die de Mexicaanse Stille Oceaan heeft getroffen. Het verwoestte ongeveer 50.000 huizen, waardoor de verplaatsing van veel van de getroffen mensen werd verlengd. De wind vernietigde de elektriciteitsnetten, terwijl overstromingen en aardverschuivingen de bevolking zonder andere basisdiensten lieten,” aldus een rapport van het Internal Displacement Monitoring Centre (IDMC). Volgens een monitoring uitgevoerd door IDCM,
In 2019 waren er 18.000 ontheemden door natuurrampen en slechts 8 700 door geweld en conflicten. In 2020 hebben klimaatverschijnselen de exodus meer dan vijf keer veroorzaakt, tot 103.000 gevallen, terwijl het geweld en de conflicten 9 700 mensen hebben verplaatst. Een jaar later was er een belangrijke variatie, omdat, terwijl de meteorologische verschijnselen slechts 19 000 gebeurtenissen veroorzaakten, het misdrijf de mobiliteit van 29 000 mensen in het land veroorzakte.
Volgens Ursulina Ossa, een medewerker van Central and South America Monitoring, hebben de jaren 2022 en 2023 het grootste aantal natuurrampgerelateerde verplaatsingen gezien, met 2022 met slechts 11.000 gebeurtenissen en in 2023 met 196.000.
Waarom is er zo’n aanzienlijke interne stijging? Het reageert op Otis in de meeste gevallen. Ursulina Ossa vertelde Excelsior: “Deze orkaan is degene die de grootste verplaatsing in Amerika heeft veroorzaakt.”
Echter, de terugkeer naar de huizen van de getroffen door natuurrampen is sneller, aan de andere kant, de verplaatsing door geweld is langer, zoals is gezien de laatste tijd in verschillende staten,” zei Dana Graber Ladek.
Een Land Werd een Hel
Het bosbrandseizoen van 2024 brak alle nationale records, door de aanwezigheid van een langdurige droogte veroorzaakt door klimaatverandering en het fenomeen El Niño, evenals hoge temperaturen en de vermindering van de begroting om te reageren op noodsituaties.
Volgens de Mexico droogte Monitor, op 31 mei 2024, werd de piek bereikt, toen 89.58 percent van het nationale grondgebied rapporteerde effecten vanwege het gebrek aan regen en afval, van de categorie van abnormaal droog tot uitzonderlijk droog. Een belangrijke factor die ook tegen het speelde was temperatuur, omdat 2024 wordt beschouwd als een van de warmste jaar op de planeet tot nu toe, volgens de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO).
Misschien wel het meest onthullende feit is dat dit jaar het getroffen gebied alle records heeft gebroken door 1 269 858 hectare toe te voegen, tussen 1 januari en 2 augustus 2024.
Maandag 14 mei was de dag waarop de meest actieve bosbranden in 24 uur plaatsvonden met 214 branden in 22 staten van de Mexicaanse Republiek en 107.443 hectare getroffen. In de historische records, 2023 staat op de tweede plaats in het gebied getroffen door de brand met meer dan een miljoen hectare beïnvloed door.
Dit jaar zijn de staten van het land die het meest getroffen zijn door het rampgebied: Veracruz (14.109 hectare); Colima (10 290 hectaren); Tamaulipas (9 108 hectare), Sonora (7 202 hectare) en Baja California (6 208 hectares); Mexico city (2 864 hectares). Een van de oorzaken van de ongelukken is ten eerste de onbekende oorsprong, ten tweede de opzet, ten derde de landbouwactiviteiten en ten vierde de veehouderij.
Uit officiële statistieken blijkt dat de brandweermannen voornamelijk afkomstig waren uit de particuliere sociale sector, dat wil zeggen gemeenschapsbrigades of maatschappelijke groeperingen, die in de meeste gevallen niet over de nodige uitrusting of ondersteuning beschikken om met bosbranden om te gaan.
Klimaatverandering, een Trigger
De vertegenwoordiger van de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM/UN Migration) in Mexico legde uit dat de klimaatverandering een trigger is geworden voor ontheemding en dat dit niet alleen invloed heeft op werkgelegenheid en landbouw, maar ook op de bewoners van kustgebieden, “bijvoorbeeld in Chiapas zijn er al verschillende gemeenschappen die worden beïnvloed door de stijging van de zeespiegel, dus op een gegeven moment zullen die dorpen gedwongen worden om te migreren.
Gezien dit, werken we op lokaal niveau om erachter te komen hoe we deze gemeenschappen kunnen helpen zich aan te passen aan de klimaatverandering. Bovendien is de verandering van het klimaat iets op de lange termijn, de stijging van de zeespiegel of droogte of natuurrampen, zoals orkanen, overstromingen en deze verschijnselen veroorzaken ook interne verplaatsingen.”
Hij benadrukte dat als gevolg van geweld, tussen negen duizend en tienduizend gevallen per jaar zijn geregistreerd, met uitzondering van 2020 en 2021, toen er 29.000 mensen waren ontheemd door toenemende geweld, voornamelijk in Michoacán.
Midden-Amerika en Mexico in de focus
Vanwege de hoge vruchtbaarheid in de hooglanden van Guatemala en de verstedelijking in het Middenplateau van Mexico en andere stedelijke gebieden, is het algemene patroon van de verandering in de bevolkingsverdeling in Mexico en Midden-Amerika historisch gezien een van de snel groeiende bevolking. Met bijna 75 percent van de bevolking die in stedelijke gebieden woont, heeft de subregio een hoge mate van verstedelijking. In de daaropvolgende decennia zal er ook een bevolkingsgroei plaatsvinden.
Het klimaat van de subregio wordt gekenmerkt door extreme omstandigheden, zoals sterke winden en zware neerslag die tropische stormen en droogtes vergezellen. Extremiteiten komen al vaker voor en met een grotere intensiteit. De hoeveelheid neerslag tijdens de zomer is toegenomen in intensiteit tijdens het begin seizoen, begint later en wordt meer onregelmatig in ruimte en tijd.
Er is een matige mate van vertrouwen in de toekomstige klimaattrends, wat aangeeft dat de subregio in de komende eeuw minder neerslag zal zien. Tegen het einde van de eeuw, ensemble gemiddelde projecties tonen een daling van de neerslag in delen van Mexico en het noorden van Midden-Amerika tussen oktober en maart.
Bovendien is er een kans dat toekomstige El Niño-evenementen nog extremer zullen zijn. Dit zou leiden tot natte omstandigheden in het noorden en droogere omstandheden in het zuiden van de regio.
De subregionale variaties in Mexico en de afhankelijkheid van Midden-Amerika van de landbouw wijzen op een regio die kwetsbaar is voor zowel klimaatvariabiliteit als verandering. Het percentage mensen dat in de landbouw werkt varieert van 13 percent in Mexico tot meer dan 30 percent in Guatemala, Honduras en Nicaragua. De productie van bonen en maïs is van vitaal belang voor de voedselketen. In Honduras, El Salvador en Nicaragua zal de productiviteit van deze gewassen sterk worden beïnvloed door langetermijnklimaatverandering en variabiliteit; minder uitgesproken effecten worden verwacht in Guatemala. Kleine boeren, vooral degenen die marktgewassen zoals koffie kweken, zullen grote financiële verliezen lijden als gevolg van de klimaatverandering.
Het wordt voorspeld dat er tussen 2020 en 2050 een stijging zal zijn in de binnenlandse klimaatmigranten in Mexico en Midden-Amerika.
De subregio kan tegen 2050 3.9 miljoen klimaatmigranten zien als gevolg van de toenemende klimaatvlucht in de komende decennia.
De gevolgen van de klimaatverandering zullen waarschijnlijk ook invloed hebben op de tarieven van interne en externe migratie. Onderzoek toont aan dat de migratie van de subregio al varieert in reactie op klimaatonvoorspelbaarheid. Gezinnen die afhankelijk zijn van regenachtige landbouw zijn bijzonder kwetsbaar voor de gevolgen van cyclonen en droogte, waardoor ze moeten zoeken naar alternatieve inkomstenbronnen in andere steden of in het buitenland.
Is Klimaatverandering een Belangrijke Oorzaak van Migratie en Ontheemding?
Klimaatverandering is niet de belangrijkste reden waarom mensen verhuizen, maar het maakt wel steeds meer deel uit van het verhaal. Milieukwesties zijn over het algemeen minder belangrijke factoren in de migratiebeslissingen van mensen, zelfs in landen met een sterke klimaatverandering. In El Salvador, Guatemala en Honduras bijvoorbeeld, gaf volgens een rapport uit 2021 van het World Food Program, het Migration Policy Institute en het Massachusetts Institute of Technology slechts 6 procent van de migrerende huishoudens klimaat- en milieugerelateerde redenen op om te emigreren. Ook in Centraal-Afrika gaf slechts 5 procent van de migranten aan dat ze om milieuredenen waren verhuisd, volgens een onderzoek van het Gemengd Migratiecentrum dat in 2022 werd gepubliceerd. Op de vraag of het milieu hun beslissing om te verhuizen beïnvloedde, antwoordde 50 procent van de Centraal-Afrikaanse respondenten echter bevestigend.
Dit weerspiegelt een belangrijk probleem bij het begrijpen van de invloed van klimaatverandering op migratie. Milieufactoren spelen duidelijk een rol, maar geen eenduidige. In gevallen waar rampen rechtstreeks tot migratie leiden, zijn de gevolgen van de klimaatverandering niet altijd duidelijk (sommige gebeurtenissen zoals aardbevingen zijn niet klimaatgerelateerd en niet alle rampen kunnen aan de klimaatverandering worden toegeschreven). Ook het overheidsbeleid is belangrijk. Droogteperiodes in Syrië zijn in verband gebracht met interne ontheemding die de Syrische burgeroorlog mede mogelijk heeft gemaakt, maar overheidsbesluiten om te snoeien in plattelandssubsidies, inkomenszekerheid en toegang tot waterbronnen bleken doorslaggevender te zijn.