Kroatië is de eerste EU-lidstaat die migranten tegenkomen die via de Balkanroute naar Noordwest-Europa reizen. De meerderheid komt het land binnen via Servië of Bosnië en Herzegovina. Sinds januari 2023 is Kroatië ook opgenomen in het Schengengebied.
Het aantal buitenlandse werknemers in Kroatië neemt toe, maar migranten en vluchtelingen uit Afghanistan en Syrië worden nauwelijks in het openbaar gezien in deze West-Balkan-natie, volgens Deutsche Welle. (DW). Dit is ondanks het feit dat migranten een veelvoorkomend gezicht zijn op de straten en wegen van West-Bosnië, Zuidoost-Oostenrijk en Noord-Italië. Ze houden gewoon een laag profiel, blijven niet lang en gaan gewoon door Kroatië op weg naar het noorden, maar dat betekent niet dat ze er niet zijn.
Volgens Izvor Rukavina, een activist van de Kroatische niet-gouvernementele organisatie Cities of Refuge, “hangt de zichtbaarheid van migranten en hun contact met de lokale bevolking af van de mate waarin ze worden gecriminaliseerd en gelegaliseerd.”
“In Italië en Bosnië is het voor migranten gemakkelijker om zich in het openbaar te vertonen zonder hun verdere reis in gevaar te brengen,” verklaarde hij. “In Kroatië en Slovenië is het risico op gevangenisstraf en terugstoten veel hoger, vooral wanneer ze met de media praten.”
Het was niet altijd zo. Voorafgaand aan de toetreding van Kroatië tot het Schengengebied, zouden de autoriteiten van het land “zeven-dagen papieren” aan migranten verstrekken, waarmee ze het land maximaal zeven dagen konden binnenkomen.
Asielzoekers uit andere EU-landen kunnen in de toekomst worden gedeporteerd of opnieuw toegelaten op basis van deze documenten en de persoonlijke informatie die erin staat.
Toen de migrantenstroom naar de stad begin 2024 stopte, was dit project voltooid. “Maar er passeren nog steeds grote aantallen migranten door Kroatië, daarom spreken we nu van ‘onzichtbare migratie,'” verklaarde Rukavina aan DW.
Wrede Slagen en Terugduwen
Berichten over gewelddadige terugduwingen langs de Bosnisch-Kroatische grens zijn al jaren aan de orde van de dag. Volgens de EU-wetgeving zijn dergelijke terugduwingen verboden. Mensenrechtenorganisaties beweren dat migranten en vluchtelingen uit Bosnië die probeerden de EU-lidstaat binnen te komen, jarenlang zijn mishandeld, beroofd, geslagen en gedwongen om de grens illegaal over te steken. De Kroatische regering wijst kritiek op haar acties af. Onderzoeksjournalisten uit een aantal Europese landen documenteerden zogenaamde pushbacks op vijf locaties langs de Bosnisch-Kroatische grens tussen mei en september 2021, volgens DW.
Elf gevallen van migranten die met geweld uit Kroatië worden verwijderd, worden in de video gedocumenteerd. De autoriteiten zouden meer dan 140 personen over de groene grens hebben gedeporteerd zonder ooit hun recht op bescherming te onderzoeken. In een EU-land zijn dergelijke pushbacks illegaal.
Om migranten te vinden die proberen de grens vanuit Bosnië over te steken, maakt de Kroatische grenspolitie ook gebruik van moderne hulpmiddelen zoals drones.