Op 8 juni heeft de Europese Unie overeenstemming bereikt over een hervormingspakket met betrekking tot migratie dat door sommige beleidsmakers “historisch” werd genoemd, terwijl anderen het een “win-win” vonden voor alle lidstaten. FactRefuge heeft een blik geworpen op de nieuwe EU-migratiedeal en de belangrijkste punten met betrekking tot hun impact op migratiebeheer geclassificeerd als Schadelijk, Gunstig en Onzeker.
Schadelijk
Hervorming van de Dublin-regels
Volgens het persbericht bepalen de Dublin-regels welke lidstaat verantwoordelijk is voor de behandeling van een asielaanvraag. De nieuwe asiel- en migratieverordening zal deze regels stroomlijnen en de termijnen verkorten. Zo zal de huidige complexe terugnameprocedure, waarbij een asielzoeker wordt teruggestuurd naar de lidstaat die verantwoordelijk is voor zijn of haar aanvraag, worden vervangen door een eenvoudige kennisgeving van terugname.
Commentaar van FactRefuge: Het stroomlijnen van de bureaucratie is een goed initiatief, maar een eenvoudige kennisgeving in gevallen zoals het beheer van asielaanvragen kan tekortschieten omdat automatisch wordt verondersteld dat de ontvanger van de kennisgeving klaar is om onmiddellijk terugname te aanvaarden.
Beneficial
Solidariteitsmechanisme
Volgens de overeenkomst zullen er standaard 30 000 hervestigingen per jaar plaatsvinden. Als een lidstaat geen migranten opneemt, kan het €20.000 bijdragen per afgewezen herlocatie. Verantwoordelijkheidscompensatie zal worden toegevoegd in die zin dat de lidstaat die een relocatie (of relocaties) niet wil accepteren, de asielaanvragen in kwestie zal moeten behandelen.
FactRefuge commentaar: Dit lijkt een eerlijk en flexibel systeem dat Griekenland en Italië op de een of andere manier ontlast en tegelijkertijd de voorbehouden van Centraal-Europese landen als Polen en Hongarije accepteert. Of de exacte aantallen met betrekking tot de jaarlijkse overplaatsingen en de “boete” voor het niet accepteren ervan goed zijn vastgesteld, zelfs wanneer een veel groter aantal migranten aan de buiten- en zeegrenzen arriveert, zullen we echter moeten afwachten.
Snellere grensprocedures
De asielprocedureverordening voert ook verplichte grensprocedures in om aan de buitengrenzen van de EU snel te kunnen beoordelen of aanvragen ongegrond of niet-ontvankelijk zijn. Personen die onder de asielprocedure vallen mogen het grondgebied van de lidstaat niet betreden. De totale duur van de asiel- en terugkeerprocedure mag niet meer dan 6 maanden bedragen.
FactRefuge commentaar: Het verkorten van grensprocedures is een sleutelelement in het voorkomen van secundair verkeer. Het verbod op vrij verkeer naar het grondgebied van een lidstaat is ook een aspect dat de veiligheid verhoogt en een zeer belangrijke toevoeging moet zijn vanuit het perspectief van Centraal-Europa.
Onzeker
De hoofdstukken hieronder bevatten een lijst van voorstellen in de overeenkomst waarvan de uitkomst op dit moment nog niet duidelijk is.
Nieuwe gemeenschappelijke asielprocedure
Volgens het persbericht stelt de asielprocedureverordening (APR) een gemeenschappelijke procedure in voor de hele EU die lidstaten moeten volgen wanneer mensen internationale bescherming zoeken. De verordening is ook bedoeld om misbruik van het systeem te voorkomen door aanvragers duidelijke verplichtingen op te leggen om gedurende de hele procedure met de autoriteiten samen te werken.
FactRefuge commentaar: Natuurlijk moeten we afwachten hoe deze nieuwe APR zal verschillen van de Dublin Procedure, maar het vastleggen van verplichtingen om samen te werken met de autoriteiten en het benadrukken van de noodzaak ervan zijn utopistisch. Een aantal van de nieuw aangekomen asielzoekers wil gewoon naar West- of Noord-Europa, hoe dan ook, en zodra ze binnen de Schengenzone zijn – of zelfs alleen maar de Europese Unie – zullen velen van hen gewoon naar het volgende land gaan.
Voldoende capaciteit
Om grensprocedures te kunnen uitvoeren, moeten de lidstaten zorgen voor voldoende capaciteit, in termen van opvang en personeel, om op elk moment een vastgesteld aantal aanvragen te onderzoeken en terugkeerbesluiten uit te voeren. Op EU-niveau bedraagt deze toereikende capaciteit 30 000. De adequate capaciteit van elke lidstaat zal worden vastgesteld op basis van een formule die rekening houdt met het aantal illegale grensoverschrijdingen en weigeringen van toegang over een periode van drie jaar.
Commentaar van FactRefuge: Op dit moment is de formule zelf nog niet gedetailleerd en het is moeilijk te zien of deze capaciteitsdrempel van 30 000 kan worden gehandhaafd, rekening houdend met de migratiebewegingen in de komende maanden of in het komende jaar.
Al met al is de nieuwe migratiedeal een halve stap in de goede richting, maar het is heel moeilijk om te zeggen dat het een effectief systeem zal zijn als grotere aantallen migranten – van wie velen echte vluchtelingen zullen zijn, maar van wie velen de asielaanvraagprocedure alleen zullen binnengaan om de mogelijkheid hoog te houden om naar een ander land door te reizen – proberen binnen te komen.
Nancy Faeser, de Duitse minister van Binnenlandse Zaken, noemde de overeenkomst “historisch”, wat nauwelijks waar is. Het feit dat er na een tien jaar durende strijd een akkoord is, is echter opmerkelijk.
Volgens Reuters zal het pakket in 2024 worden afgerond en goedgekeurd, waardoor migratie opnieuw en vrijwel zeker een centraal onderwerp wordt voor en tijdens de verkiezingen voor het Europees Parlement.
